Sneek binnen de gracht die mogelijk in 1294 werd gegraven.

Het ontstaan van Sneek valt in de 11de eeuw. De eerste bewoning vond plaats in en rond de terp, waarop de Grote of Martini-kerk is gebouwd. De terp werd opgeworpen bij een knooppunt van waterwegen en op de grens van het kleigebied van Westergo en het ten zuiden daarvan gelegen lage veen­gebied. In de 13de en 14de eeuw ontwikkelde de stad zich verder. Daarbij waren de kerk, terp, Hemdijk (die het binnenwater uit het zuiden moest keren) en de natuurlijke wa­terlopen (als de Woudvaart en haar vertak­kingen de Geeuw en het Grootzand én tot slot de aangelegde Neltjeszijl) de vier be­langrijkste elementen. De Zijl, een onder­breking van de Hemdijk, lag in de handels­route naar het noorden. Aan het eind van de 13de eeuw (1294?) werd Sneek omgracht. In 1492 werd een begin gemaakt met het binnen de stadsgracht brengen van buurten ten oos­ten, zuid-oosten en zuiden van de stad, die toen een hartvormige plattegrond kreeg. Tot 1881 werd nauwelijks buiten de stadsgracht gebouwd. Sneek ontwikkelde zich tot een stad, waar handel – vooral de boterhandel ­en nijverheid tot grote bloei kwamen, zeker inde 18de eeuw. Veel huizen met voorname lijstgevels getuigen van die bloei.